به گزارش سونیوز، واکسیناسیون جامعه و مقاومت واکسن هراسان همزمان با هم و به طور موازی پیش می رود، عوارض نداشتن واکسن و اثربخشی آن در پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید اکنون با گذشت یکسال و نیم از تزریق واکسن کرونا به بیش از ۶ میلیارد نفر در دنیا و ۸۵ میلیون نفر در ایران به اثبات رسیده است اما شبهه افکنان چوب لای چرخ ایمنی جمعی با واکسن می گذارند، شبهاتی که پاسخ به آن برای اقناع جامعه لازم است.
دکتر علیرضا رئیسی، سخنگوی سابق ستاد ملی مقابله با کرونا در گفت و گو با پژوهشگر ایرنا به برخی از شبهات ضد واکسن پاسخ داد. او در بخش اول این مصاحبه به برخی شبهات درباره واکسن اشاره و بر لزوم اجرای قانون مجرم شناخته شدن افرادی که ویروس را در جامعه منتشر می کنند تاکید کرد. با هم ادامه این گفت و گو را می خوانیم.

شبهه دیگری که برخی جوانان مطرح می کنند این است که کرونا مربوط به افراد سالمند، بیمار یا ضعیف است و جوانان و افراد قوی مبتلا نمی شوند، بنابراین نیازی به واکسن زدن نیست؟
رئیسی: در این مورد دو نکته قابل ذکر است. یکی اینکه این حرف که مبتلا نمی شویم یا نمی گیریم، حرف کاملا اشتباهی است. همه بیماری کووید۱۹ را می گیرند، حتی کودکان هم می گیرند ولی اینکه می گویند دچار عارضه نمی شویم، بحث دیگری است. کسانی که سن پایین تری دارند، معلوم نیست بیماری زمینه ای دارند یا نه. بسیاری از جوانان و حتی کودکان ممکن است، بیماری زمینه ای داشته باشند و خودشان هم ندانند. بیماری زمینه ای می تواند با ویروس خاصیت هم افزایی داشته باشد و فرد را از پا درآورد. موارد آن هم چه در ایران و چه در دنیا کم نیست . نکته دوم این است جوانان، نوجوانان و کودکان حتی اگر به نوع خفیف بیماری مبتلا شوند، باعث گسترش و ادامه زنجیره انتقال ویروس می شوند، یک نوجوان که واکسن نمی زند اگر با ویروس مواجه شود قطعا مبتلا می شود اما ممکن است علامت نداشته باشد. این فرد می تواند پدر، مادر و پدربزرگ و مادربزرگ را مبتلا کند و آنها بمیرند.
نکته مهمی که باید به جوانان یادآوری کنیم این است که آنان در مقابل دیگران، اطرافیان و افراد آسیب پذیر مسوولیت اجتماعی دارند. لازم است همه دست به دست هم بدهیم تا زنجیره انتقال ویروس قطع شود. نکته بسیار مهم و یکی از اهداف مهم واکسیناسیون این است که زنجیره انتقال ویروس قطع شود تا بتوانیم به زندگی عادی برگردیم.

برخی معتقدند، اجبار در واکسن زدن با آزادی شخصی منافات دارد، چرا با مجبور کردن ما برای واکسن زدن آزادی مارا مخدوش می کنید؟
رئیسی: واکسن زدن به هیچوجه اجباری نیست. یک توصیه است.

البته با مقررات جدیدی که در حال وضع شدن است و محدودیت هایی که برای افراد واکسن نزده اعمال می شود  آیا به سمت اجباری شدن آن می رویم؟
رئیسی: بله. ولی باید آزادی را تعریف کنیم. آزادی افراد تا زمانی که مانع آزادی دیگران نشود قابل قبول است. اگر یک نفر سوار ماشین خود بشود، ویراژ بدهد و با این کار جان دیگران را به مخاطره بیندازد و بگوید آزادم. برای دیگران مزاحمت ایجاد می کند یا موجب مرگ افراد دیگر می شود. پلیس حتما با این فرد برخورد می کند. این قانون است. قانونی هم درباره بیماری های واگیر در کشور داریم که قبل از انقلاب در سال ۴۶ یا ۴۷ تصویب شده، بر اساس این قانون فردی که باعث انتقال و شیوع بیماری بشود، مجرم است و می توانند او را دستگیر کنند.

چرا وجود این قانون اعلام و به استناد آن اقدام نشده است؟
رئیسی: این قانون مربوط به سالهای قبل از انقلاب زمانی که وبا و طاعون و بیماری های آن زمان بود، تصویب شده اما هنوز هم این قانون پا برجاست. قوانین بین المللی IHR هم داریم. International Health Regulations قانون بین المللی است که بر اساس آن باید قرنطینه ها اعمال شوند و کسی حق ندارد بیماری را منتشر کند. گاهی حتی مخفی کردن بیماری جرم است. نمی شود کسی که بیماری سل دارد، نمی خواهد درمان کند و به راحتی وارد جامعه شود و در اجتماع و وسایل حمل و نقل عمومی تردد و دیگران را مبتلا کند. در مورد کرونا هم همین طور است. واکسن زدن اختیاری است اما کسی که واکسن نزده حق ندارد وارد اجتماع شود و در اتوبوس و سینما دیگران را مبتلا کند. نباید آزادی دیگران را مخدوش کنیم. شما می توانید با ماشین شخصی خودتان به مسافرت بروید اما با خودروی عمومی نمی توانید.

البته این سوال مطرح است که چطور جلوی خودروهای شخصی را می گیرند و اجازه نمی دهند افراد با خودروی شخصی با خانواده خود به مسافرت بروند اما همین افراد می تواند با اتوبوس و قطار و هواپیما به مسافرت بروند و کسی هم جلوی آنها را نمی گیرد. این نقض غرض نیست؟
رئیسی: نکته اینجاست که باید با شناخت از جامعه تصمیم بگیریم. بیشترین مسافرت ها در ایران به شمال کشور است. کسی که می خواهد به شمال برود، بعید است با اتوبوس به سفر برود.

خوب فردی که نیاز به استراحت دارد و می خواهد از استرس دور باشد می گوید با ماشین و خانواده خودم بدون اینکه با کسی مراوده داشته باشیم به مسافرت می رویم، در مقصد هم وارد منزل یا ویلای خودم می شوم چرا جلوی مرا می گیرید. همین تصمیم گیری ها به افزایش مسائل و اختلالات روانی در جامعه و خانواده ها دامن زد.
رئیسی: این تصمیم برای این بود که جاده و شهرها شلوغ نشود.چون بالاخره این افراد در راه، در هتل و در شهر مقصد باید یکسری خدمات بگیرد. زمانی که شهری شلوغ می شود، بیماری هم زیاد می شود، خیلی وقت ها شهرهای شمالی بالاتر از ظرفیت خودش شلوغ می شد. مشکلات دیگری هم در کشور ما هست که بحثش جداست. یک روزی در خاطرات باید بگوییم که چه مشکلاتی در اجرای پروتکل ها در ایران وجود داشت و دارد. در هر صورت این ویروس کل دنیا را تحت تاثیر قرار داده و پاندمی ایجاد کرده،همه دولت ها، ملت ها و آدم ها را گرفتار کرده است و باید به هر روشی سریعا از این وضعیت خارج شویم.

در هر صورت این پارادوکس که سفر با خودروی شخصی ممنوع اما سفر با وسایل حمل و نقل عمومی آزاد است هنوز بی جواب مانده است. شبهه دیگری که مطرح است این است که می گویند فلانی هر دو دز واکسن را زد، دو هفته هم گذشته و ایمنی حاصل شده است ولی بعد از این مدت به نوع شدید کرونا گرفتار و به آی سی یو برده شد و حتی فوت کرد. به هر حال عده ای معتقدند که واکسن چندان هم موثر نیست.
رئیسی: در این مورد حرف کلی زدن که دردی را دوا نمی کند. باید با آمار دقیق صحبت کنیم. اکنون در جامعه بیش از ۳۰ میلیون نفر هر دو دز واکسن را زده اند. باید وضعیت این افراد را با کسانی مقایسه کنید که واکسن نزده اند. جامعه آماری این گروه واکسینه شده را با جامعه افرادی که واکسن نزده اند، مقایسه کنید، ببینید در هر کدام چند نفر مبتلا شده، چند نفر بستری شدند، چند نفر به آی سی یو رفتند و چند نفر فوت کرده اند. 

 این آمار را وزارت بهداشت دارد، چرا اعلام نمی کند؟ شما این آمار را دارید که اعلام کنید؟
رئیسی: بله این آمار در وزارت بهداشت هست. البته من چون مدتی است، در وزارت بهداشت نیستم، آمارهایی که دارم قدیمی شده و نمی توانم اعلام کنم ولی میزان عوارض شدید در افرادی که واکسن نزده اند، بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ برابر کسانی است که دو دز واکسن را زده اند. این تفاوت خیلی زیاد است. اصلا قابل مقایسه نیست. تازه عوارض شدیدی که در افراد واکسینه شده مشاهده می شود باید بررسی شود که آیا به علت کروناست یا علت دیگری دارد. خیلی از افراد از قبل بیماری ریوی یا قلبی داشته و دچار عارضه شده است. ممکن است به آنفلوانزا مبتلا شده باشد که علایم شبیه کرونا دارد، همه این مسایل باید بررسی شود. نمی گویم عوارض خیلی شدید و مرگ در بین افراد واکسینه شده اصلا نداریم اما میزان آن در مقایسه با کسانی که واکسن نزده اند، بسیار کمتر است. اکنون در شرایط خاص پاندمی کرونا هستیم، یک وضعیت بحرانی است. واکسن را می زنیم که تلف نشویم و از این بحران عبور کنیم تا روزی که داروی مناسبی کشف یا زنجیره انتقال ویروس قطع شود.

 افراد زیادی می گویند، یکبار یا حتی دوبار به کرونا مبتلا و ایمن شده ایم، دیگر به واکسن نیاز نداریم. آیا این تفکر پایه علمی دارد؟
رئیسی: مساله خیلی مهمی است. چند دلیل علمی می گویم که این ادعای درستی نیست. در این مورد بحث های خیلی مفصلی بین اندیشمندان دنیا صورت گرفته است. سوال این است میزان ایمنی بعد از ابتلا در مقایسه با ایمنی بعد از واکسن چگونه است؟ جواب علمی که تحقیقات نشان داده این است که ایمنی بعد از واکسن خیلی خیلی قابل اعتمادتر از ایمنی بعد از ابتلاست اما چرا؟ زمانی که واکسن وارد بدن می شود، میزان دز واکسن و نوع آن کاملا استاندارد و آزمایش شده است. روی جمعیت های مختلف آزمایش شده است.به همین علت فازهای مطالعه بالینی یک و دو و سه دارد. میزان واکسن به صورت کنترل شده وارد بدن افراد می شود به حدی که نه آن قدر کم است که فرد ایمن نشود و نه آن قدر زیاد مواجهه پیدا کند که دچار عوارض بیماری بشود. افرادی که مبتلا می شوند آیا می دانند با چه میزانی از ویروس مواجه شده اند.

برخی از این افراد با لود بالای ویروس مبتلا شده و به نوع شدید بیماری مبتلا شده اند اما جان سالم به در برده اند.
رئیسی: هیچ ربطی ندارد. گاهی ممکن است. میزان کمی از ویروس، سیستم ایمنی بدن را غافگیر کند و ریه ها درگیر شوند و فرد به آی سی یو برود. ممکن است بعد از بهبودی، میزان آنتی بادی در بدن فرد خیلی بالا برود بعد یک دفعه شدیدا افت کند. مدت زمانی که باید آنتی بادی در سلولهای خاطره فرد بماند تا بتواند ایمنی ایجاد کند اصلا قابل تنظیم نیست. همه چیز در اختیار ویروس است و در اختیار ما نیست. به همین علت ایمنی بعد از ابتلا اصلا قابل اعتماد نیست. ممکن است کاملا اتفاقی یک نفر ایمن شود اما  عده زیادی هم ممکن است بعد از ابتلا ایمن نشوند و اقعا نمی شود روی ایمنی بعد از ابتلا به بیماری برای همه افراد حساب باز کرد و هیچ ربطی به شدت بیماری ندارد.

نظر شما درباره این که عده ای معتقدند، واکسن های موجود در ایران بی کیفیت هستند و باید منتظر وارد کردن واکسن های با کیفیت تری بود؛ چیست؟
رئیسی: این حرف کاملا غلط است. برخی کشورها هم سعی می کنند این تفکر را القا کنند. این طور نیست. چین به هر حال یکی از کشورهای قدرتمند دنیاست. باید قبول کنیم. هم از نظر اقتصادی و هم تکنولوژی. چین کشور قدرتمندی است. در این کشور بالای دو میلیارد دز واکسن سینوفارم تزریق شده است. کشوری مثل ایران هم از همین واکسن استفاده می کند. واقعیت این است که اختلاف واکسن ها زیاد نیست. اثربخشی واکسنی مثل فایزر هم در مقابل ویروس دلتا ناگهان به شدت پایین آمد. نمی گویم واکسن خوبی نیست. منظور من این است که دنبال برند نرویم. برخی افراد برای پز دادن واکسن می زنند. سازمان بهداشت جهانی رسما اعلام کرده که اولین واکسن در دسترس بهترین واکسن است. 

 البته عده ای هم پز می دهند که نه واکسن زدیم، نه ماسک زدیم. هیچ اتفاقی هم برای ما نیفتاده، همه جا هم می رویم. همه این حرف ها درباره پاندمی دروغ است.
رئیسی: همیشه عده ای هستند که مثلا می گویند ما چراغ قرمز را رد می کنیم، همه جا با سرعت می رویم. هیچ وقت هم پلیس ما را نگرفته است. هیچ اتفاقی هم برای ما نیفتاده است. عده ای هستند که تا به پلیس می رسند،سرعت را کم می کنند بعد که رد کردند دوباره گاز می دهند. این چه افتخاری است.

منظورشان این است که به کرونا مبتلا نشده اند.
رئیسی: کسانی که رانندگی پر خطر می کنند هم ممکن است تا حالا اتفاقی برایشان نیفتاده باشد اما این افراد مستعد این هستند که اتفاق ناگواری برایشان رخ بدهد. مطمئن باشید، کسی که خلاف می کند یا کار پر خطری انجام می دهد، مثل کسی است که دزدی می کند. صد بار دزدی می کند، کسی او را نمی گیرد اما بالاخره یک روز دستگیر می شود. با ویروس کرونا هم نمی شود شوخی کرد. قهرمانان رشته های ورزشی و بدنسازی و رزمی زیادی بوده اند که مبتلا شده و فوت کرده اند. هم در دنیا و هم در ایران بوده اند، فکر می کردند جوان و قوی هستند ولی همین ویروسی که آن را جدی نمی گرفتند، آنهاا را از پا انداخت.