این موجود که "Stanleycaris hirpex" نامیده می‌شود، دو چشم معمولی و یک چشم سوم در وسط سر داشته است. دهان این موجود، دایره‌ای شکل و با ظاهری مهیب همراه با دندان‌های چشمگیر است.

Stanleycaris طی رویداد "انفجار کامبرین"(Cambrian explosion) زندگی کرده است؛ دوره‌ای از تکامل سریع که طی آن، بیشتر گروه‌های اصلی حیوانات در فسیل‌ها ظاهر شدند. این موجود متعلق به شاخه باستانی و منقرض‌شده درخت تکاملی بندپایان به نام "پره‌دندان‌سانان"(Radiodonta) است که با حشرات و عنکبوت‌های امروزی ارتباط دارد.

به رغم ظاهر عجیب و غریب Stanleycaris، محتویات سر آن است که دانشمندان را بسیار هیجان‌زده کرده است. پژوهشگران در بررسی بیش از ۲۵۰ نمونه فسیل‌شده Stanleycaris با قدمت ۵۰۶ میلیون سال، دریافتند که مغز و سیستم عصبی مرکزی هنوز در ۸۴ فسیل حفظ شده است. آنها نشان داده‌اند که مغز Stanleycaris از دو بخش تشکیل شده است که به بررسی تکامل مغز، بینایی و ساختار سر بندپایان کمک می‌کند.

یافتن بافت نرم فسیل‌شده، امری نادر است. بیشتر فسیل‌ها، استخوان یا قسمت‌های سفت بدن مانند دندان‌ها و اسکلت‌های بیرونی را در بر دارند. این در حالی است که مغز و اعصاب از مواد چربی مانندی ساخته شده‌اند که معمولا باقی نمی‌مانند.

"جوزف مویسیوک"(Joseph Moysiuk)، دانشجوی مقطع دکتری "دانشگاه تورنتو"(UToronto) و پژوهشگر ارشد این پروژه گفت: اگرچه مغزهای فسیل‌شده حاصل از دوره کامبرین، جدید نیستند اما این کشف به دلیل کیفیت شگفت‌انگیز نگهداری و تعداد زیادی از نمونه‌ها، برجسته است.

وی افزود: ما حتی می‌توانیم جزئیات دقیقی مانند مراکز پردازش بصری را که به چشم‌ها خدمت می‌کنند و آثاری از اعصابی را که به برآمدگی‌ها وارد شده‌اند، تشخیص دهیم. جزئیات آنقدر واضح هستند که گویی به حیوانی نگاه می‌کنیم که دیروز مرده است.

پژوهشگران در این پروژه نشان داده‌اند که مغز Stanleycaris از دو بخش موسوم به "پروتوسربروم"(protocerebrum) و "دوسربروم"(deutocerebrum) تشکیل شده است. این بخش‌های مغز، سیگنال‌های بینایی و شاخک‌ها را در بندپایان امروزی کنترل می‌کنند.

در بندپایان امروزی مانند ملخ‌ها و سایر حشرات، مغز از سه بخش تشکیل شده است؛ پروتوسربروم، دوسربروم و "تریتوسربروم"(tritocerebrum). تریتوسربروم به "لابروم"(labrum) متصل می‌شود که اطلاعات حسی حاصل از دو لوب دیگر مغز را ادغام می‌کند.

به گفته پژوهشگران، اگرچه تفاوت یک بخش ممکن است این روند را تغییر ندهد اما در واقع، پیامدهای علمی بنیادینی دارد. از آنجا که رونوشت‌های مکرر بسیاری از اندام‌های بندپایان را می‌توان در بدن‌های تقسیم‌بندی‌شده آنها یافت، پی بردن به این که بخش‌ها چگونه بین گونه‌های مختلف قرار می‌گیرند، برای درک چگونگی تکامل این ساختارها مهم است.

مویسیوک گفت: این فسیل‌ها به پیوند دادن صفات پره‌دندان‌سانان و سایر بندپایان فسیلی اولیه، با صفات همتایان خود در گروه‌های بازمانده کمک می‌کنند.

این پژوهش، در مجله "Current Biology" به چاپ رسید.