سونیوز: محمد مصدق نخستین فرد در تاریخ ایران است که موفق به دریافت مدرک دکترای حقوق از دانشگاه نوشاتل سوئیس در سال ۱۲۹۳ شد. او علاوه بر نخست وزیری، وزیر دفاع و ۵ دوره نیز نماینده مجلس شورای ملی ایران بود. او در در زمان احمد شاه والی فارس بود و سپس به عنوان والی آذربایجان در تبریز ساکن شد و بعد از آن در مقام وزیر امور خارجه و وزیر مالیه در حکومت آخرین پادشاه قاجار مشغول بود.

حکومت های وقت یعنی قاجار، پهلوی اول و پهلوی دوم  به دنبال این مرد بودند و تصور داشتند که مصدق می تواند ناجی ایران باشد.بر همین اساس برای محمد مصدق ، مردی برای تمام فصول ، سه بار پیشنهاد نخست‌وزیری داده شد، اما او دو پیشنهاد اول را رد کرد. اولین پیشنهاد توسط رضا شاه و بار دوم توسط جمعی از نمایندگان مجلس چهاردهم و بار سوم توسط یکی از نمایندگان مردم تهران در مجلس شانزدهم داده شد و او بر خلاف تصور همه این بار پیشنهاد را پذیرفت.

گذر زمان به نفع آقای نخست وزیر نبود. از روز ملی شدن صنعت نفت تا واقعه کودتای 28 مرداد تنها 3 سال فاصله دارد. در این بازه زمانی نه نسلی تغییر کرده و نه رنسانسی اتفاق افتاده است. مردمی که در  28 مرداد ۱۳۳۲ پشت نخست وزیر قانونی کشور را خالی کردند، ۲۹ ماه قبل از آن به خاطر ملی شدن صنعت نفت توسط مصدق برای او دست میزدند و او را قهرمان ملی نامیدند. 

 شعبان جعفری ملقب به «شعبان بی مخ »کسی بودکه با یک سناریو  از پیش طراحی شده خارجی به عنوان سرکده اوباش ها،جاهلان و لمپن ها کودتا را عملیاتی کرد و سی امین نخست وزیر ایران را از جایگاه قانونی خود ساقط کرد.اما ۵۳ سال بعد و دقیقا در سالروز کودتا (۲۸ مرداد)شعبان بی مخ به عنوان لیدر کودتاگران در سن ۸۵ سالگی در غربت می میرد و نام خود را برای همیشه در زباله دان تاریخ ثبت می کند.

مصدق پس از کودتا، ۱۳ سال از عمر خود را در زندان، تبعید و حصر خانگی گذراند و در نهایت در ۱۴ اسفند سال ۱۳۴۵ در تبعید در گذشت.



البته در تمامی حکومت های دیکتاتوری همواره قدیس سازی و ابلیس سازی یک روال عادی و البته قطعی محسوب می شود.در این نوع حکومت ها، افراد یک روز قهرمان هستند و یک روز خائن. چرا که سوق دادن جامعه به سمت لمپنیسم همواره به نفع حاکمان خودکامه است.
 
لمپن ها معمولا در حکومت های دیکتاتوری رشد می کنند و‌ تربیت می شوند تا در روز مبادا علیه مردم معترض و قانون شورش کنند. چرا که جریان « اراذل پروری » در تمامی حکومت های دیکتاتوری یک مکانیزم و ابزاری برای حفظ قدرت است. هرچند لمپن ها در آغاز ظهور  خود شامل اراذل و اوباش، قمه کش و قمار باز و بی سوادان بودند، اما امروزه دایره لمپنیسم برخی افراد تحصیلکرده را نیز در برمی گیرد.

 دیکتاتورها باید بدانند، تاریخ دیر یا زود تکرار خواهد شد. البته تکراری نه در ژانر کمدی. بلکه تکراری در ژانر وحشت و تراژیک…

دکتر فرید حیدری

موسسه فرهنگی هنری فصل هنر، مشاور و مجری پروژه های فرهنگی، هنری، رسانه ای و تبلیغاتی شماست. موسسه فرهنگی هنری به عنوان جامع ترین موسسه فرهنگی هنری شمالغرب کشور و اولین شرکت خلاق در حوزه صدا و تصویر با شعار « فقط تصور کن... ! » ، ایده ها و تصورات شما را ممکن می سازد.

           ارتباط با موسسه فرهنگی هنری فصل هنر/ کلیک کنید.

نویسنده : سونیوز