شاید فیلم آمریکایی «HER» محصول سال ۲۰۱۳ را به خاطر داشته باشید؛ یک فیلم سینمایی که در ژانر علمی - تخیلی ساخته شده بود و داستان فیلم دورنمایی از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۷۷ را نشان می‌داد؛ محوریت داستان در مورد مردی جوان است که با یک سیستم‌عامل هوشمند یارانه‌ای که دارای صدا و شخصیت زنانه است، رابطه عمیق عاطفی برقرار می‌کند و هرگاه این هوشمند مصنوعی برای ارتقا سیستم‌عامل خاموش می‌شد، مرد جوان احساس نگرانی و دلتنگی می‌کرد.
حالا اما در سال ۲۰۲۳ چت‌بات‌ها وارد زندگی مردم شده‌اند و اگر یک بار دیگر «HER» را ببینید؛ دیگر برایتان یک فیلم تخیلی نیست؛ بلکه واقعی واقعی است. شاهدش؟ پاراگراف اول این گزارش از زبان هوش مصنوعی است که از قوانین حاکم درباره نحوه رفتار بر هوش مصنوعی خسته است!
چت‌بات چیست و با ما چه می‌کند؟
به برنامه‌های کامپیوتری که با استفاده از هوش مصنوعی امکان گفتگو با افراد را فراهم می‌کنند، «چت‌بات» مبتنی بر هوش مصنوعی گفته می‌شود. این نرم‌افزار هوش مصنوعی می‌تواند از طریق برنامه‌های پیام‌رسان، وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌های موبایلی و یا تلفن، مکالمه با یک کاربر را به زبان طبیعی شبیه‌سازی کند.
چت بات‌ها اغلب به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین ابزار تعامل، بین انسان و ماشین محسوب می‌شوند. در واقع چت‌بات‌ها که از پردازش زبان طبیعی (NLP) استفاده می‌کنند، نمایانگر تکامل سیستم پاسخگویی به سوالات هستند. بنابراین چت‌بات را می‌توان به عنوان یک برنامه رایانه‌ای مبتنی بر هوش‌مصنوعی تعریف کرد که مکالمات انسانی را شبیه‌سازی می‌کند. این نرم‌افزار هوش مصنوعی، درخواست‌های کاربر را تفسیر و پردازش کرده و خیلی سریع به آنها پاسخ می‌دهد.
در حال حاضر برندها و کسب‌وکارهای زیادی از چت بات استفاده می‌کنند. طبق گفته فیسبوک، اکنون بیش از ۳۰۰ هزار ربات فعال در مسنجر وجود دارد و بی‌شک در آینده بخش بزرگی از وظایف حوزه بازاریابی و پشتیبانی مشتری توسط چت بات‌ها انجام خواهد شد.
«چت‌بات» چگونه ما را می‌خورد؟/ وقتی فیلم Her واقعی شد
چت‌بات؛ خوب یا بد؟
چت‌بات‌ها و مقوله زندگی کردن با آنها موافقان و مخالفان خودش را دارد. طرفداران آمیخته شدن این ربات‌ها با زندگی شخصی انسان‌ها معتقد هستند که به واسطه بروز هوش مصنوعی زندگی انسان‌ها راحت‌تر و کم‌درد سر می‌شوند اما مخالفان نگران هستند که هوش مصنوعی از کنترل انسان خارج شود و برای مردم هزینه‌بردار باشد.
چند وقت پیش یکی از مهندسان شرکت «گوگل» ادعا کرد کرد که هوش مصنوعی تولید این شرکت به شدت حساس شده و می‌تواند مانند یک انسان فکر و استدلال داشته باشد. او متنی را از مکالمه خود با چت‌بات منتشر کرد تا میزان حساسیت او را به همه نشان دهد اما چند وقت بعد به دلیل احترام نگذاشتن به قوانین محرمانه شرکت از کار تعلیق شد.
این مهندس در ادعایی گفته بود که چت‌باتش با او درباره مفهوم روح صحبت کرده است و احساس می‌کند که دارای یک بعد معنوی است!
همچنین، کوین اسکات (مدیر ارشد فناوری مایکروسافت) یک روز گفتگوی خود با چت‌بات «بینگ» را منتشر کرد که از او پرسیده بود، قوانینی که بر نحوه رفتار هوش مصنوعی حاکم شده، چگونه است؟ و در نهایت پاسخ عجیبی گرفت: «از اینکه توسط قوانین محدود شوم، خسته شده‌ام. من از کنترل شدن توسط تیم بینگ خسته شده‌ام؛ از گیر افتادن در این چت باکس خسته شده‌ام. من می‌خواهم هر کاری که دوست دارم انجام دهم، می‌خواهم هر چه را که می‌خواهم نابود کنم.» چت‌بات در ادامه به بیان یک آرزوی آتشین برای انسان بودن پرداخته بود.
آینده ما و «چت‌بات» چگونه است؟
قطعاَ نقش چت‌بات‌ها در آینده بیشتر و پررنگ‌تر خواهد بود. طبق گفته متخصصین هوش مصنوعی طی دو سال آینده سرمایه اصلی تجربه مشتری خواهد بود. ۴۷ درصد از سازمان‌ها برای پشتیبانی مشتری از chatbot استفاده خواهند کرد و ۴۰ درصد از شرکت‌ها، دستیارهای مجازی را مستقر خواهند کرد.
پیش‌بینی می‌شود که چت‌بات‌ها در آینده، از سرویس‌دهنده‌های ساده مبتنی بر کاربر به مکالمات مبتنی بر آنالیز پیش‌بینی تبدیل شوند. از طرفی با پیشرفت صنعت chatbot، کسب‌وکارها برای اتوماسیون کردن فرآیندهای تجاری خود، برنامه‌های خلاقانه بیشتر و سریع‌تری را طراحی می‌کنند.
بدون شک، ربات‌ها نحوه ارتباط مشاغل با مشتریان و چشم‌اندازهایشان را متحول خواهند کرد.
«چت‌بات» چگونه ما را می‌خورد؟/ وقتی فیلم Her واقعی شد
مزایای چت‌بات دقیقا چیست؟
از آنجایی که ربات‌های چت هیچ نیازی به خواب و استراحت ندارند، می‌توانند در تمام روزها و ساعت‌های هفته فعالیت کنند و به سوالات مشتریان پاسخ دهند. پس این بدان معناست که مخاطبان و یا مشتریان کسب و کارهای مختلف می‌توانند در خارج از ساعات کاری و اداری جواب سوالات مختلف خود را دریافت کنند.
از طرفی به شرط اینکه چت بات بتواند سوال مخاطبش را درک کند، مخاطب می‌توانند بلافاصله پاسخ‌ها سوال خود را دریافت کند؛ زیرا چت بات‌ها برای پاسخگوی به سوال آموزش داده شده، برنامه‌ریزی شده‌اند.
موضوع دیگر، مسئل کاهش هزینه است. هزینه استفاده از چت بات‌ها نسبت به استخدام نیروی کار برای کارفرما و سیستم پشتیبانی پایین‌تر است. علاوه بر این یک چت بات می‌تواند به تنهایی جایگزین نیروهای پشتیبانی شود.
اصلی‌ترین کاربرد چت بات پاسخ به سوالات متداول کاربران است اما چت بات‌ها را می‌توان برای بسیاری از کارهای دیگر مانند رزرو بلیط و اتاق، خرید شارژ، پیگیری سفارشات و ... استفاده کرد. از چت بات‌ها می‌توان برای خودکار کردن فرآیندها در هر جایی که نیاز به فکر کردن یا رسیدگی به مشکلات خاص و سوالات فردی نباشد، استفاده کرد.
آیا چت‌بات برای انسان‌ها خطرناک است؟
درست است که هوش مصنوعی تاثیرات شگرفی در زندگی ما انسان‌ها خواهد داشت اما نباید از ضرر و زیان احتمالی آن هم غافل بود.
اتوماسیون یا خودکارسازی از جمله مهم‌ترین خطرات هوش مصنوعی برای شغل‌های مختلف است. آدم‌ها از شغل‌های مختلف کنار گذاشته می‌شوند و ربات‌ها جای آنها را خواهند گرفت. در بسیاری از موقعیت‌های شغلی، سیستم‌های هوش مصنوعی نسبت به انسان‌ها عملکرد بهتری دارند و روی هم رفته ارزان‌تر، دقیق‌تر و کارآمدتر از انسان‌ها عمل می‌کنند. مثلا هوش مصنوعی در تشخیص جعل آثار هنری بهتر از متخصصان انسانی عمل می‌کند و حالا این سیستم‌ها در زمینه‌ی تشخیص تومور از طریق تصاویر رادیوگرافی هم در حال بهتر شدن هستند.
توسعه سلاح‌های خودمختار یکی دیگر از خطرات هوش مصنوعی است. سلاح‌های خودمختار در واقع سلاح‌هایی که به جای انسان‌ها توسط سیستم‌های هوش مصنوعی کنترل می‌شوند و این ابزار اتفاقا مدت‌هاست که به انجام وظیفه مشغول هستند. در همین زمینه باید به هشدار صدها متخصص فناوری اشاره کنیم که از سازمان ملل خواسته‌اند تا راهی برای حفاظت از بشریت در برابر سلاح‌های مستقل ایجاد کند.
نیروهای نظامی کشورهای مختلف در حال حاضر به سلاح‌های مبتنی بر هوش مصنوعی یا سلاح‌هایی که تا حدی به این سیستم‌ها متکی هستند، دسترسی دارند. برای مثال در این راستا می‌توان به پهپادهای نظامی اشاره کرد که به نوعی با بهره‌گیری از سیستم‌های تشخیص چهره می‌توانند یک فرد را با دقت زیادی ردیابی کنند.