سـونیـوز
پایگاه خبری تحلیلی
نسخه چاپی خبر
روز جهانی علم درخدمت صلح و توسعه
کد خبر :
11411
13:00
1404/08/19
سونیوز: آیا میدانستید دانشمندان جهان هر سال در روزی خاص، پیمان میبندند که علم را از برج عاج دانشگاهها به خیابانها بیاورند؟ روزی که در آن میکروسکوپها و تلسکوپها نه برای رقابت، که برای ساختن جهانی صلحآمیزتر به کار میروند. روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه، داستان همین پیمان نامرئی است؛ پلی میان آزمایشگاههای سرد و جامعهای که سردرگم چالشهای بزرگ است.
به گزارش
آژانس خبری سونیوز
، دهه نوامبر هر سال، یادآور رویدادی مهم در تقویم جهانی است که بر نقش بیبدیل علم در شکلدهی به آیندهای بهتر برای تمامی ساکنان کره خاکی تأکید میکند. یازدهم نوامبر، که به عنوان «روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه» نامگذاری شده است، تنها یک مناسبت نمادین نیست، بلکه فرصتی است برای تأمل، بازنگری و اقدام جمعی در زمینه چگونگی بهکارگیری علم به عنوان قدرتمندترین ابزار بشر برای دستیابی به صلح پایدار و توسعه فراگیر. این روز از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد و با هدف ترویج همکاریهای علمی بینالمللی و افزایش آگاهی عمومی درباره نقش علم در ساختن جوامعی صلحطلب و پیشرو، گرامی داشته میشود.
ریشههای نامگذاری این روز به ابتکار این سازمان و کنفرانس جهانی علم در بوداپست در سال ۱۹۹۹ بازمیگردد. در آن اجلاس، جامعه بینالمللی بر نیاز مبرم به یک «علم جدید» یا «قرارداد جدیدی برای علم» تأکید کرد که تعهدی اخلاقی برای پاسخگویی به نیازهای بشریت و چالشهای جهانی داشته باشد. در پاسخ به این نیاز، این نهاد بینالمللی در سال ۲۰۰۱، دهم نوامبر را به عنوان روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه اعلام کرد. این اقدام نمادین، نشاندهنده عزم جامعه جهانی برای هدایت توانمندیهای علمی به سمت حل مناقشات، کاهش نابرابریها و تضمین توسعه پایدار برای نسلهای حاضر و آینده است.
اهداف اصلی این روز جهانی را میتوان در چند محور کلیدی خلاصه کرد. نخستین و حیاتیترین هدف، ارتقای آگاهی عمومی درباره نقش علم در ایجاد جوامع صلحطلب و پایدار است. در جهانی که با چالشهای پیچیدهای همچون تغییرات اقلیمی، کمبود منابع، همهگیریها و درگیریهای مسلحانه روبروست، علم به عنوان چراغ راهنما عمل میکند. علم میتواند با ارائه دادههای دقیق، مدلهای پیشبینی و راهکارهای فناورانه، به تصمیمگیران کمک کند تا به جای رویکردهای احساسی و کوتاهمدت، بر اساس شواهد و برای منافع بلندمدت تمامی بشریت برنامهریزی کنند.
دومین هدف، ترویج همکاریهای علمی بینالمللی است. مرزهای سیاسی نباید مانع از جریان دانش شود. چالشهای جهانی، راهکارهای جهانی میطلبند. روز جهانی علم بر این اصل تأکید میکند که همکاریهای علمی فرامرزی، نه تنها باعث تسریع در پیشرفت میشود، بلکه با ایجاد درک متقابل و اعتماد میان ملتها و دانشمندان، پلی برای گفتوگو و صلح میسازد. پروژههایی مانند ایستگاه فضایی بینالمللی یا تلاشهای جهانی برای تولید واکسن در دوران همهگیری، نمونههای بارزی از این همکاریها هستند که نشان میدهند چگونه علم میتواند ملتها را حول یک هدف مشترک متحد کند.
سوم، تأکید بر تعهد علم در خدمت به توسعه پایداراست. علم محرک اصلی دستیابی به اهداف هفدهگانه توسعه پایدار سازمان ملل متحد است. از مبارزه با فقر و گرسنگی از طریق نوآوری در کشاورزی، تا تضمین سلامت و رفاه با توسعه داروها و فناوریهای پزشکی، از ایجاد انرژی پاک و مقرونبهصرفه تا ساخت شهرها و جوامع تابآور در برابر بلایای طبیعی، همه و همه وابسته به پیشرفت علمی و فناوری هستند. این روز یادآور میکند که توسعه واقعی، توسعهای است که مبتنی بر دانش باشد و نیازهای نسل حاضر را بدون به خطر انداختن توانایی نسلهای آینده برای برآوردن نیازهایشان، برطرف کند.
اهمیت این مناسبت تنها در تئوری خلاصه نمیشود. در عمل، این روز بستری برای اقدامات ملموس فراهم میآورد. در بسیاری از کشورهای جهان، در این روز موزههای علمی دربهای خود را به روی عموم به صورت رایگان میگشایند، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی میزبان کارگاهها و سمینارهای تخصصی میشوند، و دانشمندان با مردم و به ویژه نسل جوان به گفتوگو میپردازند. این تعاملات مستقیم، نه تنها شکاف میان جامعه علمی و عموم مردم را کاهش میدهد، بلکه علاقه به علم را در بین کودکان و نوجوانان شعلهور ساخته و آنان را به انتخاب مسیر علمی ترغیب میکند. این سرمایهگذاری بر روی نسل آینده، تضمینی برای تداوم این چرخه نیکوی علم، صلح و توسعه است.
در نهایت، روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه، پیامی روشن و قاطع دارد: علم هرگز نمیتواند و نباید در برج عاج نشسته و منفعل باشد. علم زمانی به معنای واقعی کلمه "علم" است که در خدمت بشریت، برای کاهش رنجها، برای ایجاد فرصتهای عادلانه، برای درک بهتر جهان و برای ساختن پلهایی به سوی آیندهای صلحآمیزتر و پررونق باشد. در عصری که با چالشهای بیسابقه روبرو هستیم، این روز به ما یادآوری میکند که نور دانش، تنها راهنمای مطمئن ما برای عبور از تاریکی و ساختن جهانی است که در آن صلح و توسعه، نه یک آرزو، که یک واقعیت زندگی برای همه انسانها باشد.
نویسنده : سونیوز
پژوهشیار
