مجری شبکه خبر در یک برنامه زنده اعلام کرد که سرنگونی هواپیمای اسرائیلی دروغ بود و دشمن به دروغ از قول ما خبرهای کذب همانند سرنگونی اف ۳۵ و اسارت خلبان زن را پخش میکرد در حالی که در هیچ یک از مراجع رسمی این خبرها منتشر نشده بود!
پرونده خبر سرنگونی هواپیمای اف-۳۵ هفته ها بود که با هاله ای از ابهام و تردید بسته شده بود، اما امروز با یک روایت معکوس به سرخط خبرها بازگشت. با این خبر، خودزنی و سقوطِ اعتبار رسانه ملی نیز مجددا آغاز شد.
شبکهً خبر در شرایطی این خبر را دروغ اعلام می کند که علاوه بر مصاحبه یک مقام دولتی و امنیتی با خبرگزاری تسنیم در ۲۶ خرداد، مبنی بر انهدام یک فروند جنگنده پیشرفته اف-۳۵ متعلق به ارتش رژیم اسرائیل در آسمان تبریز، این قصه تحت عنوان «خبر فوری» و با متن «سرنگونی دو جنگنده پیشرفته اف ۳۵ رژیم صهيونى نخستين بار در جهان با اقدام پدافند هوايى ارتش ايران» از بخش های مختلف خبری صدا و سیما پخش و و حتی گزارش های خبری از جزئیات آن منتشر کرد.
فریب، عنصری از عملیات روانی در یک جنگ ترکیبی است. لذا فارغ از درست یا جعلی بودن این موضوع، عملکرد عجیب و متناقض صداوسیمای جبلی و دوستان نسبت به انعکاس این خبر مهم بین المللی در حین جنگ و بعد از جنگ قابل تامل است. چرا که با این نوع پوشش خبری چنین استنباط می شود که صدا وسیما به جای فریب دشمن، در صدد فریب خود مردم و مخاطبان است. هر چند مجریان و کارشناسان همیشه در صحنه صداوسیما تولید و نشر این خبر را به گردن رسانه های خارجی می اندازند و سعی دارند به مردم وانمود کنند که این رسانه ها، اخبار دروغین را به نام صداو سیما منتشر می کنند تا رسانه به اصطلاح ملی را که در عمل تبدیل به خانه پدری برخی افراد و یک جناح خاص شده است را فریبکار و دروغگو جلوه دهند. اما به تیم مدیریتی و تصمیم گیری صداوسیمای جبلی - جلیلی یادآوری می شود که این داستان برای اولین بار، نه از طرف رسانه های آمریکایی و اسرائیلی، بلکه با پوشش آن در قالب خبرفوری از شبکه های مختلف صداوسیما در تاریخ های ۲۳ ، ۲۴ و ۲۵ خرداد پخش شد.
حال دراین پارادوکس دروغ و حقیقت این سوال مطرح می شود که صدا وسیما با پخش این خبر دروغین و سپس جعلی عنوان کردن آن در طول کمتر از یک ماه به دنبال چیست ؟
به نظر می رسد، عملکرد صدا و سیما با پخش دروغ و انکار پوشش خبرجعلی، بیش از پیش تبدیل به دستگاه تولید بی اعتمادی شده است و از این رو تفاوت چندانی با شبکه های ماهواره ای فارسی زبان ندارد. چرا که در واقعیت به جای روشنگری به صورت آهسته و پیوستنه تاریکنمایی می کند و برای مخاطبان داستان شیرین و جذاب «چوپان دروغگو» را تداعی می کند.
رسانه به اصطلاح «ملی» با تکرار توهین به شعور مخاطب در عمل نشان می دهد که انگار این اعتبار صداوسیماست که به جای هواپیمای اسرائیلی منهدم شده است و به جای خلبان زن دشمن نیز این مخاطبان هستند که در اسارت این رسانه به سر می برند.
از این رو شاید وقتِ آن رسیده که تصمیم گیران صداوسیما قبل از روشن سازی حقیقت، نگاهی به تصویر تار خود در آینه کدر و تمام قد راهروهای این رسانه بیندازند.
پیش شرط توسعه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی یک کشور حضور یک رسانه آزاد و ملی به مفهوم واقعی کلمه است. اما در ایران صداوسیما سالهاست به نام رسانه مثلا ملی که در عمل هیچ میلی به ملی شدن ندارد، با یک عملکرد تلخ و تاریک در چنگال یک باند مافیایی اسیر است.
✍️دکتر فرید حیدری
مدرس دانشگاه، کارشناس رسانه و هوش مصنوعی