روز جهانی آسم

کد خبر : 10442

17:34

1404/02/16

سونیوز: امروز 16 اردیبهشت روز جهانی آسم است.

به گزارش آژانس خبری سونیوز، آسم یک معضل بهداشتی برای کلیه جوامع اعم از توسعه یافته و در حال توسعه به شمار می رود. متاسفانه شیوع این بیماری در جهان رو به افزایش مـی باشـد وپیش بینی می شود که طی یک دهه آینده حدودا %25به آمـار مبتلایـان به آسم افزوده شود. در کشور ما بر اساس آخرین مطالعات، شـیوع علائـم آسم در بالغین حدود 9درصد و درکودکان 11درصد میباشد که البتـه این میزان در کلان شهرها و شهرهای دارای آلودگی هوا به مراتب بیـشتراست.بیماری آسم هزینه های قابـل تـوجهی را بـه صـورت مـستقیم و غیـرمستقیم به بیماران، خـانواده هـای آنـان و نظـام سـلامت کـشور تحمیـل می کند. این بیماری یکی از علل اصلی غیبـت ازمدرسه و محل کار محسوب می شود. لازم به ذکر است که تنها 10درصداز مبتلایان به آسم، دچار آسم شدید می باشـند امـا همـین گـروه انـدک بیماران، بیش از 50درصد از کل هزینـه هـای مـستقیم و غیـرمـستقیم درمان این بیماری را به خود اختصاص داده اند. بنابراین با کنترل مطلـوب این بیماری علاوه بر ارتقا کیفیت زندگی بیمار، میتوان میزان هزینه های ناشی از این بیماری را به میزان قابل توجهی کاهش داد.یکــی از اصــول اصــلی کنتــرل آســم، آشــنایی بــا عوامــل آغــازگر و تشدیدکننده و نیز روشهای کنترل این بیماری است.

بیماری آسم

آسم یکی از قدیمی ترین بیماریهایی است که نام آن در متون تـاریخی وباستانی مربوط به 5000سال پیش از میلاد مسیح(ع)ذکر شـده اسـت.واژه آسم یک کلمه یونانی و به معنی نفـس نفـس زدن، انجـام بـازدم بـا دهان و یا تنفس تند و شدید آمده است.این بیماری یک اختلال التهابی مزمن و غیر واگیر راههای هوایی است که در آن بیمار به طور مکرر دچار سرفه، تنگی نفس، خس خس سینه واحساس فشار بر روی قفسه سینه میشود . علائم بالینی این بیماری تحت تاثیر عوامل محیطی و ژنتیکی بـروزمیکند. شروع حمله آسم ممکن است به آرامی در طی چندساعت، چند روز، یا حتی چند هفته یـا خیلـی سـریع (در عـرض چنـددقیقه) باشد.

علت آسم چیست؟

علت اصلی این بیماری ناشناخته است ولی تحقیقات نشان داده است کـه ترکیبی از عوامل ارثی (ژنتیکی) و محیطـی در بـروز ایـن بیمـاری نقـش دارند. وجود سابقه آسم، اگزما، آلرژی بینـی و آلـرژی غـذایی در اعـضای خانواده یعنی وجود استعداد آلرژی یا آتوپی احتمـال بـروز آسـم را درسایر افراد خانواده افزایش میدهـد. همچنـین افـرادی کـه سـابقه انـواع آلرژی ها به ویژه آلرژی بینی را دارند با احتمال بیشتری ممکن اسـت بـه
آسم مبتلا شوند.همچنین مواجهه با برخی عوامل محیطی همچون دود سیگار و اسپندیا آتش، آلودگی هوا، آلاینده های شیمیایی و یا تماسهای شـغلی(نظیـرکارگران لاستیک سازی، رنگسازی، چوب بری، نانوایی،...) میتواند منجـربه بروز آسم شود.

علائم آسم

شایعترین علائم آسم عبارتند از:
·سرفه: سرفه بیمـاران آسـمی معمـولا خـشک بـوده و اغلـب دراواسط و آخر شب و اوایل صبح و یا هنگام ورزش و یا مواجهه با محرکها بدتر میشود. اگر سرفه بیمار بـیش از 4هفتـه ادامـه یابد باید از نظر ابتلا به آسم مورد ارزیابی قرار گیرد.
·تنگی نفس: در حالت طبیعی تنفس به راحتی انجام مـیگیـرد.احساس کمبود هوا و بروز تنگی نفـس ممکـن اسـت بـه دلیـل بیماری آسم باشد.
·خس خس سینه: نوعی صدای زیر اسـت کـه معمـولاً در زمـان بازدم و بیشتر در هنگام شب و انجـام ورزش شـنیده مـیشـود.افراد مبتلا به آسم به طور مکرر دچار خس خس میشوند.
·احساس فشار و گرفتگی در سینه شدت علائم فوق در ساعات مختلف شبانه روز، فصول گونـاگون و حـالات
مختلف بیماری متفاوت است ضمن آن که ممکن است همه علائـم ذکـرشده در یک بیمار وجود نداشته باشد.

حمله آسم

حمله آسم به حالتی گفته میشود که شدت علائم آسـم از حـد معمـول بیشتر شود. شدت حملات آسم متفاوت است و در بعضی از مـوارد حتـی میتواند منجر به مرگ بیمار گردد. بنابراین لازم است با درمان مناسب وکنترل بیماری، از بروز حملات آسم پیشگیری کرد. از علائم بـروز حملـه آسم میتوان به بدتر شدن پیش رونده سرفه، خـس خـس سـینه، تنگـی نفس و یا احساس فشردگی قفسه سینه به ویژه در هنگام خواب، سـختی در نفس کشیدن در حین راه رفتن و صحبت کردن و نیاز به استفاده زیاداز اسپری سالبوتامول اشاره نمود.

در حمله شدید آسم بیمار دچار تنگی نفس شدید، تنفس سریع، عرق سرد، خس خس مداوم شده و در هنگام تنفس از عضلات فرعـی تـنفس استفاده میکند به صورت داخل کـشیده شـدن پوسـت قفـسه سـینه وعضلات بین دندهای و حتی قادر به بیان یک جمله نمی باشد. لـبهـا وانتهای انگشتان دست و پا کبود شده و در برخی موارد ممکن است بیماردچار کاهش سطح هوشیاری شود. لذا باید توجه داشت کـه حملـه آسـم جزواورژانسهای پزشکی بوده و نیازمند اقدام فـوری جهـت رفـع علائـم بیمار است.

تشخیص آسم

یکی از مهمترین ارکان تشخیص آسم، سابقه پزشکی و شرح حـال بیمـاراست. وجود سرفه های طولانی بیش از 4هفته، خس خس سینه مکـرر وتنگی نفس عودکننده به ویژه پـس از سـرماخوردگی، فعالیـت، ورزش یـا مواجهه با عوامل محرک و آلرژن به نفـع تـشخیص بیمـاری آسـم اسـت.

خصوصاً اگر سابقه فردی یا خانوادگی اگزما، آلرژی بینـی یـا سـایر انـواع آلرژی وجود داشته باشد. در تشخیص بیمـاری آسـم، پزشـک عـلاوه بـرگرفتن شرح حال و انجام معاینات بالینی، از آزمونهای سنجش عملکـرد ریه نظیر اسپیرومتری نیز استفاده میکند.

اسپیرومتری مهمترین و رایجترین آزمونی است که به منظور ارزیـابی عملکرد ریه ها در تشخیص بیماری آسم مورد استفاده قرار میگیرد. ایـن تست میزان و سرعت ورود و خروج هوا از راههای تنفسی را به هنگـام دم و بازدم اندازه گیری میکند.در افراد مبتلا به آسم به دلیل وجود انسداد در راههای هوایی، حجم و سرعت ورود و خروج هوا از راههای هوایی کاهش پیدا میکند. در بعـضی از موارد ممکن است جهت تشخیص بیماری، از آزمون های اضافه دیگـری نظیر تست چالش ورزش یا تست متاکولین نیز استفاده گردد.

موسسه فرهنگی هنر ی فصل هنر ، مشاور و مجری پروژه های فرهنگی، هنری، رسانه ای و تبلیغاتی شماست. موسسه فرهنگی هنری به عنوان جامع ترین موسسه فرهنگی هنری شمالغرب کشور و اولین شرکت خلاق در حوزه صدا و تصویر با شعار « فقط تصور کن... ! » ، ایده ها و تصورات شما را ممکن می سازد.

ارتباط با موسسه فرهنگی هنری فصل هنر/ کلیک کنید.

درمان آسم

تاکنون علاج قطعی برای بیماری آسم یافت نشده است امـا مـیتـوان بـادرمان و کنترل مناسب این بیماری، ضمن داشتن طول عمـر طبیعـی بـاپیشگیری از بروز علائم و حملات آن، کیفیت زندگی بیمار را حفظ نمـود بـه گونـه ای کـه از زنـدگی مطلـوبی از نظـر خـواب و اسـتراحت، ورزش،تحصیل و اشتغال برخوردار باشد.

اهداف درمان موفق آسم عبارتند از:
(1کنترل علائم روزانه و شبانه بیمار
(2حفظ سطح فعالیتهای طبیعی زندگی، ماننـد توانـایی ورزش و سایر فعالیتهای بدنی.
(3حفظ و نگه داشتن عملکرد ریوی نزدیک به سطح طبیعی.
(4پیشگیری از تشدید علائم و بروز حمله آسم.
(5به حداقل رساندن نیاز به داروهای تسکین بخش درمان آسم.
(6به حداقل رساندن دفعات مراجعه به اورژانس و بستری شدن بـه علت آسم.
(7کاهش تعداد روزهای غیبت از مدرسه و محل کار به علت آسم.
(8به حداقل رساندن عوارض جانبی مربوط به درمان

برای دستیابی به اهداف فوق لازم است است اقدامات ذیل صورت گیرد:

(1پرهیز از مواجهه با عوامل محرک و کنترل عوامل آغازگر بیماری
(2درمان دارویی
(3خود مراقبتی و پیگیری و مراقبت منظم بیماری

پرهیز از تماس با عوامل محرک و کنترل عوامل آغازگر بیماری

یکی از مهمترین راههای کنترل ایـن بیمـاری، پرهیـز از عوامـل محرکـی است که موجب تحریک راههای هوایی و بروز التهـاب و واکـنش در آنهـا می شوند. از مهمترین راهکارهای کنترل این عوامل میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
·به منظور مقابله بـا هیـره موجـود در گـرد و خـاک خانـه، بایـد بـالشهـا و تــشکهـا در پوشـشهــایی غیرقابـل نفـوذ (مــثلاًپلاستیکی) پیچیده شود و کلیه ملحفه ها هفته ای یک بار در آبداغ (60درجه سـانتیگـراد) شـسته شـده و در آفتـاب خـشک گردد، درصورت امکان ازقالی به عنوان کف پوش استفاده نشود، وسایل فراوان (اسباب بازی، کتاب، مبلمـان و.... )در داخـل اتـاق بیمار نگهداری نشود، سطح رطوبـت خانـه کـاهش یابـد و اتـاقخواب آفتابگیر و دارای نور کافی باشـد. همچنـین بهتـر اسـت هنگام نظافت منزل فرد مبتلا به آسم در منزل نباشد و از جـاروبرقی های دارای فیلتر هپا( Hepa)استفاده شود.
·جهت کنترل عوامل حساسیت زای حیوانات، به هیچ وجه اجـازه ورود حیوانات دسـت آمـوز نظیـر گربـه، سـگ، پرنـدگان،... بـه رختخواب داده نـشود و ترجیحـاً ایـن حیوانـات خـارج از خانـه نگهداری شوند. همچنین از به کاربردن بالش یا تشک حاوی پر،پشم و کرک اجتناب شود.
·برای پرهیز از آلودگی هوای داخل و خارج منزل، در مواقعی که علائم هشداردهنده، نشاندهنده آلـودگی شـدید هـوا هـستند ازخروج از منزل و خصوصاً ورزش درفضای آزاد اجتناب گـردد، از وسایل گرمایشی دودزا (بخاری نفتی یا چوبی، شومینه، تنـور،...(در منزل استفاده نشود. ضمن پرهیز از مصرف کلیه مواد دخانی(سیگار، قلیان،..). اجازه سیگار کشیدن در خانه یا فضاهای بسته به هیچ کس داده نشود.
·در فصول گرده افشانی با بستن درب و پنجره ها از نفوذ گرده هـا به اتاق جلوگیری شود.
·محلهای مرطوب (حمام، زیر زمین،..) که مکان مناسبی بـرای رشد و تکثیر قارچها محسوب میشوند مکرراً تمیز شوند.
·از بوهای تند مثل بوی رنگ و اسپری مو، عطر و ادوکلن، سـفیدکننده ها، جوهر نمک و... اجتناب گردد.
·پیشگیری های لازم در محیط کار به منظور کـاهش مواجهـه بـاعوامل ایجاد یا تشدیدکننده آسم صورت گیرد.
·در شــیر خــواران بــه خــصوص در 6مــاه اول زنــدگی، تغذیــه انحصاری با شیر مادر صورت گرفته و از شیرخشک و شـیر گـاواستفاده نشود.

درمان دارویی

در درمان آسم از دو گروه اصلی دارویی استفاده میشود:
·داروهای سریع الاثر/ تسکین دهنده: این داروها باعث گشاد شدن راههای هوایی و بهتر شدن تنفس بیمار میگردند. زمـان شـروع اثر این داروها چند دقیقـه اسـت و بـه همـین دلیـل در هنگـام تشدید علائـم بیمـاری و بـروز حملـه آسـم بـه کـار مـیرونـد. معروفترین دارو از این گروه اسپری سالبوتامول میباشـد. ایـن دارو چنانچه زیر نظر پزشک و با مقدار مناسـب اسـتفاده شود عارضه مهمی ندارد.

·داروهای پیشگیری کننده یـا کنترل کننده: این داروهـا بـارفع التهاب راههای هوایی از تورم و تنگ شـدن راههـای هــوایی جلــوگیری کــرده وموجب کاهش علائم بیماری و کاهش احتمال وقوع حمله آسـم میشوند. این داروها به آرامی اثر کرده بنابراین تغییرات سریع وفوری در وضعیت بیماری فرد ایجاد نمـی کننـد و بایـد بـه طـورمنظم و طولانی مدت استفاده شوند. موثرترین دارو از این گـروه استروئید (کورتون)های استنشاقی هستند که معروفتـرین آنهـابکلومتازون و فلوتیکازون مـیباشـند. کورتـونهـای استنـشاقی عـوارض عمـومی قابـل تـوجهی ندارنـد و نگرانـی در خـصوص عوارضی مانند کوتاهی قد و پوکی استخوان در شرایطی که دارو تحت نظر پزشک و با مقدار مناسب استفاده شود وجود ندارد.

نکات مهم و اولیه در درمان حمله آسم

تشدید یا بدتر شدن آسم که اصطلاحا به آن "حمله آسم" گفته میشـود میتواند در هر زمانی برای بیمار مبتلا به آسم اتفاق بیفتد. این بدتر شدن علائم بالینی میتواند به سرعت (در عرض چند ثانیه تا چند دقیقه) باشد و یا بسیار آرام و تدریجی (در طی چند سـاعت یـا چنـد روز) رخ دهـد.کمکهای اولیه در حمله آسـم مـیتوانـد زنـدگی بیمـار را نجـات دهـد.بنابراین آشنایی با علائم خطر زودرس حمله آسم و اقدامات اولیه درمانی،میتواند از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری کند.در صورت برخورد با فرد دچار حمله آسـم، اقـدامات اولیـه زیـر را انجـام دهید:
·بیمار را در وضعیت نشسته یـا خوابیـده قـرار دهیـد. (بعـضی ازبیماران تمایل دارند در وضعیت نشسته با اندکی تمایل به سمت جلو قرار گیرند زیرا در این حالت راحتتر نفس میکشند.)
·خونسردی خود را حفظ کنیـد و بـه بیمـار آرامـش و اطمینـان خاطر دهید.
·مطابق دستورالعمل مکتوب بیمار، درمـان را مرحلـه بـه مرحلـه انجام دهید و در صورت نداشتن دسـتورالعمل مکتـوب، هـر 20دقیقه 4پاف سالبوتامول استنشاقی (در بزرگسالان تا 8پاف) به کمک محفظه مخصوص (دم یار/آسم یار/ آسان نفس) بـه بیمـاربدهید.
·در صورت عدم پاسخ به درمان و یا بدتر شدن حال بیمار، فورا بااورژانس 115تماس بگیرید و تـا رسـیدن اورژانـس اسـتفاده ازاسپری سالبوتامول را ادامـه دهیـد. چنانچـه در روسـتا و یـا درمناطق دورافتاده هستید به دنبـال دریافـت کمـک از بهـورز یـا مراقب سلامت در خانه بهداشت آن منطقه باشید.

آسم و ورزش

ورزش و فعالیت فیزیکی ممکن است موجب تشدید علائم آسـم شـود بـااین وجود بیمار مبتلا به آسم در صورت کنترل بیماری قادر به انجام هر نوع ورزش است به طوری که حتی برخی از قهرمانان المپیک نیـز مبـتلا به آسم هستند. آسم با درمان مناسب به معنی زندگی بـدون محـدودیت است. البته بهتر است فرد مبتلا به آسم از انجام برخی ورزشها نظیر شنادر استخرهای حاوی کلر و اسکی در هوای سرد و خشک اجتناب نمایـد.
همچنین اقداماتی نظیر گرم کردن بدن و یا مصرف برخی از داروها قبـل از انجام فعالیت ورزشی را انجام دهد.